Z końcem 2002 roku Rzym spełnił swoje sześdziesięcioletnie marzenie o zbudowaniu międzynarodowego centrum muzycznego.

Prace rozpoczęły się w 1997 roku, ale trwały aż pięć lat, częściowo z powodu niespodziewanego znaleziska archeologicznego na terenie budowy. Architekt Renzo Piano włączył przypadkowe odkryte fundamenty rzymskiej willi w strukturę centrum muzycznego. Można je teraz oglądać w podziemnym foyer, prowadzącym do wszystkich trzech hal koncertowych.

Nowy ośrodek mieści się w rzymskiej dzielnicy Flaminio, w pobliżu centrum sportu zaprojektowanego przez Pier Luigi Nerviego. Trzy hale widowiskowe, określano jako „żuki” albo „odwrócone mandoliny”, leżą na dużym zielonym terenie, który pośrodku przekształcono w amfiteatr. To centralny punkt całej struktury, a jednocześnie dodatkowa sala koncertowa na świeżym powietrzu. Można tu organizować koncerty i różnorodne imprezy dla trzech tysięcy widzów. Centrum nosi nazwę Parco della Musica.  Położone u stóp parku Villa Glori, wygląda jak wycięta z rycin Piranesiego metafora antyku. Poszczególne sale zostały zaprojektowane jako niezależne części, każda o innym przeznaczeniu. Widać to też w sposobie ich wykończenia.

Gości odwiedzających centrum z pewnością oszołomi majestatyczny wygląd budowli, ale też zaintryguje ich charakterystyczna dla nowych prac Renzo Piano wyraźna symbolika. Trzy hale rzeczywiście przypominają kształtem pudła mandolin. Całość z dystansu wygląda nieco jak obraz z martwą naturą Baschenisa. Park Villa Glori pełni w tym obrazie rolę warzyw, malowniczo ułożonych w stylu flamandzkim, a przestrzeń łącząca trzy główne hale – przykrytego obrusem stołu.

Wybór użytych w projekcie materiałów także jest odwołaniem do przeszłości. Architekt w pełni wykorzystał dekoracyjny i strukturalny potencjał terakoty, drewna wiśni amerykańskiej, ołowiu i kamienia. Zewnętrzny wygląd konstrukcji wiąże ze sobą organiczne elementy: metalową blachę pokrytą ołowiem, kamienną podstawę i bujną zieleń otoczenia. We wnętrzach Renzo Piano połączył funkcjonalną racjonalność i ekspresyjną poetykę.

Drewno jest często wykorzystywane w salach koncertowych ze względu na doskonałe parametry akustyczne, ale też kreowanie ciepłych, otulających wnętrz. Tę „miękkość” (oczywiście w psychologicznym, a nie technicznym aspekcie) we wnętrzu sali koncertowej Parco della Musica zapewniają ciepłe tony wiśni amerykańskiej. Wybór drewna jest też podyktowany potrzebą odwołania się do stylu sięgającego w przeszłość, do odczuć zakodowanych w tradycji społecznej. Dlatego technologia, choć widoczna, nie przytłacza wnętrza, by widzowie mogli poczuć tę staroświecką, niemal domową atmosferę historycznego rzymskiego teatru. W centrum muzycznym Piano reinterpretuje  i ulepsza koncepcję, którą zrealizował wcześniej w nowym audytorium Niccolò Paganiniego, zbudowanym na miejscu dawnej fabryki cukru Eridania, gdzie nawiązał do drewnianych konstrukcji Teatru Olimpijskiego w Vincenza lub teatru Farnese w Parmie. Najbliższym odwołaniem do tej idei są wnętrza Teatru Bibbiena w Mantui. Ich magia, pochodząca z ciepłych tonów kamienia, stiuków i dekoracji, została tu zreinterpretowana w prostych liniach i ascetycznym stylu wykończenia. To dzięki ekspresyjnemu potencjałowi drewna w bardzo technicznej, minimalistycznie wykończonej sali udało się sformułować ten sam przekaz emocjonalny, który tradycyjnie jest kojarzony z bogato umeblowanym i udekorowanym wnętrzem.

Odwołanie do historycznej przeszłości nawet w tak nowoczesnej przestrzeni udało się dzięki zastosowaniu drewna. Ciepły, jednolity kolor wiśni tworzy wizualną łączność pomiędzy zróżnicowanymi powierzchniami ścian, i w rezultacie znacząco powiększa przestrzeń we wnętrzu.

Wykorzystanie drewna i rozplanowanie elementów struktury przywodzi na myśl pozostałości wielu historycznych budowli sakralnych, w których kunszt rzemiosła łączył się z jakością materiału. Okładziny ścian i sufitów wskazują na doskonałą jakość techniczną i wysoki poziom umiejętności wyspecjalizowanych pracowników, pracujących pod ścisłym nadzorem pracowni Renzo Piano Building Workshop.

W każdej hali mieszczą się w pełni wyposażone studia nagraniowe oraz 19 większych i mniejszych sal prób, a wyposażenie sali koncertowej zostało specjalnie zaprojektowane. W szczególności dwa studia nagraniowe charakteryzują się doskonałą jakością dźwięku dzięki wykorzystaniu ruchomych elementów i ekranów akustycznych, które pozwalają na regulowanie poziomu pogłosu. Konsultant akustyczny z pracowni Renzo Piano, Helmut Muller, pracował już z architektem przy projekcie centrum kulturalno-konferencyjnego Lingotto.

Wykorzystanie drewna gwarantuje piękne wykończenie i doskonałą jakość dźwięku. Czarna wiśnia amerykańska ma dobre właściwości akustyczne, ale jest też wytrzymała i łatwa w obróbce. To przewidywalne w użyciu drewno, elastyczne, odporne na rozkład i wyjątkowo dekoracyjne.

Architekt: Renzo Piano Building Workshop

Gatunek drewna: wiśnia amerykańska

Zdjęcia: Paolo Gherardi, dzięki uprzejmości Ali Parquets